De situtatie in Oekraïne blijft onrustig, ook na het vrijdag beklonken akkoord. De positie van president Viktor Janoekovitsj is wankel.
De oppositie in Oekraïne claimt dat zij de controle heeft over de hoofdstad Kiev, meldden Oekraïense media zaterdag. Tegenstanders van de regering zeggen dat ze de zetel van de regering, het parlement en van de president hebben overgenomen.
Een meerderheid van het parlement van Oekraïne heeft zaterdag ermee ingestemd een afzettingsprocedure te beginnen tegen president Viktor Janoekovitsj. De president is volgens het parlement niet meer in staat om de plichten uit te voeren die hij volgens de grondwet heeft.
Ook werd er ingestemd met vervroegde presidentsverkiezingen. Het parlement wil dat die op 25 mei worden gehouden.
Janoekovitsj is niet van plan om op te stappen als president van Oekraïne, zo heeft hij zaterdag op de Oekraïense televisie gezegd. Hij is nu in Charkov, een stad in het oosten van het land. Janoekovitsj liet weten dat hij daar voorlopig blijft en er niet aan denkt om Oekraïne te verlaten.
In Kiev wordt een ,,staatsgreep'' gepleegd, zei Janoekovitsj. Hij had het over ,,gangsters die het land terroriseren.'' Ook vergeleek Janoekovitsj de situatie in Duitsland in de jaren 30, toen daar Adolf Hitler aan de macht kwam.
Tijdens het interview, dat van tevoren was opgenomen, verklaarde Janoekovitsj ook dat zijn auto is beschoten. De president oogde niet gewond.
Rusland boos op oppositie Oekraïne
De oppositie in Oekraïne houdt zich niet aan het akkoord dat de oppositie en de regering van het land vrijdag ondertekenden. Dat vindt de Russische minister Sergej Lavrov (Buitenlandse Zaken). Hij heeft dat ook laten weten aan zijn collega's uit Duitsland, Frankrijk en Polen.
Die ministers van Buitenlandse Zaken waren, net als een bemiddelaar van Rusland, eerder deze week aanwezig tijdens de gesprekken tussen de opppositie en de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj. Die onderhandelingen leidden tot een akkoord, maar volgens Lavrov stelt de oppositie nu steeds weer nieuwe eisen.
Lavrov meldde dat hij ,,ernstig bezorgd'' is over de situatie in Oekraïne. Janoekovitsj heeft de hoofdstad verlaten en het parlement heeft ermee ingestemd om een afzettingsprocedure te beginnen tegen Janoekovitsj. Die spreekt van een staatsgreep.
Maar daar is volgens de Poolse minister van Buitenlandse Zaken Radoslaw Sikorski geen sprake van. Volgens hem verloopt alles in Oekraïne volgens de wet. Een woordvoerder van de minister meldt op Twitter dat Sikorski zaterdag heeft gebeld met zijn Russische collega Lavrov en met VN-chef Ban Ki-moon.
Akkoord Janoekovitsj en oppositie
Janoekovitsj en de oppositieleiders Vitali Klitsjko, Arseni Jatsenjoek en Oleg Tjagnibok zetten vrijdagmiddag hun handtekening in Kiev. Met de afspraken worden belangrijke eisen van de oppositie ingewilligd.
Zo wordt de grondwet van 2004 binnen 48 uur in ere hersteld, waardoor de macht van president Janoekovitsj wordt ingeperkt. Ook komt er binnen 10 dagen een overgangsregering van nationale eenheid. Uiterlijk december volgen presidentsverkiezingen.
In het akkoord staat ook dat tegenstanders van Janoekovitsj afzien van geweld en hun wapens zullen inleveren. Verder is onvoorwaardelijke amnestie toegezegd aan betogers.
Vrijlating Timosjenko
Het Oekraïense parlement stemde ook in met een wet waardoor oppositieleidster en oud-premier Joelia Timosjenko op vrije voeten kan komen. Verwijten waarvoor de oud-premier is veroordeeld gelden door de wet niet meer als strafbare feiten.
Timosjenko is zaterdag vrijgelaten. Dat hebben het onafhankelijke Oekraïense persbureau Oenian en het Russische Itar-Tass gemeld. Zij verliet volgens een fotograaf van het Britse persbureau Reuters wuivend naar haar aanhangers het gevangenisziekenhuis in het oost-Oekraïense Charkov. Daar heeft Timosjenko wegens haar slechte gezondheid het grootste deel van haar detentie doorgebracht.
Kort na haar vrijlating zei de oud-premier dat zij zich bij de eerstvolgende presidentsverkiezingen kandidaat wil stellen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl